51 yıl önce bugün, 23 Ocak 1973'te Paris'te, ABD, Kuzey Vietnam ve Vietkong temsilcileri arasında imzalanan barış anlaşmasıyla, Vietnam'da yıllardır süren savaş sona erdi. Anlaşma, Vietnam'daki bütün ABD askerlerinin çekilmesini ve Güney Vietnam halkının kendi kaderini belirlemesini öngörüyordu. Vietnam Savaşı, ateşkes ve antlaşmaların her zaman barış getirmediğinin önemli bir örneğiydi. Savaşın birinci aşamasında Fransızlar Dien Bien Phu’da tayin edici yenilgiye uğradıktan sonra 1954 Temmuz’unda Cenevre’de yapılan barış görüşmelerinde ülkenin ikiye bölünmesi ve birleşme için iki yıl içerisinde seçim yapılması kabul edilmişti.
Önce Fransa’ya, ardından ABD’ye kafa tutan Vietnam’da ulusal kurtuluş savaşının ve tüm dünyada anti-emperyalist mücadelenin simgesine dönüşmüş Ho Chi Minh, bu seçimlerin yapılmayacağını biliyordu ama toparlanmak için zamana ihtiyacı olduğu gibi, ordusuna yardım eden Çinlilerin vesayetinin kalıcı hale gelmesinden de korkuyordu. Kısa bir süre sonra 17. paralelin kuzeyi ve güneyini birleştirmek için savaşa yeniden başladı. Bu defa karşısında ABD vardı. Kuzey Vietnam’ın insani ve maddi açıdan yardımda bulunduğu Güney Vietnam Kurtuluş Cephesi (Vietkong) 1960’ta kuruldu. Güney Vietnam’daki bu örgütlenmeye karşılık ABD’nin helikopterler, silah ve mühimmat yardımlarıyla mevcut hükümeti ayakta tutma çabası ancak üç yıl sürebildi. 1963’te Güney’deki hükümet devrildi ve 1966’da yoğun ABD bombardımanı başladı. Sadece bir yıl sonra 485 bin Amerikan askeri Vietnam topraklarında savaşa girmişti. ABD karşısında gerilla mücadelesi veren Vietnam Kurtuluş Cephesi ağır kayıplarına rağmen Amerikan askerlerinin çekildikleri bölgeleri tekrar ele geçiriyordu. 1968’de ABD’de başlayan yoğun protestolar ve Başkan Johnson yönetiminin Vietnam’da zafer elde ettiğine dair algı oluşturma çabasının boşa çıkmasıyla barış görüşmeleri konuşulmaya başlandı. ABD’nin Mart ayında My Lai köyünde 500’den fazla köylüyü akıl almaz yöntemlerle katletmesi kamuoyunda infiale yol açmış, tüm dünyada muhaliflerin Vietnam’daki mücadeleye desteğini başka bir noktaya taşımıştı.
Paris’te 1969’da ağır aksak başlayan barış görüşmeleri ancak Ocak 1973’te antlaşmayla sonlanabildi. Yapılan antlaşma ile ABD çekilme kararı aldı ve bu kanlı savaş 1975’te savaş sona erdi. 58 bin Amerikalı ile 1 milyondan fazla Vietnamlının hayatını yitirdiği savaşlardan sonra Paris’te yeni bir barış antlaşması imzalandı. Kuzeyliler iki yıl içerisinde Saygon’a girerek ülkeyi birleştirdi. Savaş 28 yıl sürmüştü.